του Π.Χορν

σε σκηνοθεσία Σοφίας Φιλιππίδου

στο Θέατρο Σταθμός

από 5 Μαΐου και για λίγες παραστάσεις

Η Σοφία Φιλιππίδου επιστρέφει με την Μελάχρα του Π. Χορν.

Η Σοφία Φιλιππίδου μετά την πετυχημένη συμμετοχή της ως Βρούτος στην παράσταση Κοριολανός- Ιούλιος Καίσαρας του Σαίξπηρ στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων- Λευτέρης Βογιατζής ανεβάζει την Μελάχρα του Παντελή Χορν στο θέατρο Σταθμός

Υπόθεση

Το έργο λαβαίνει χώρα σε ένα τσιγγανοχώρι και πρωταγωνιστούν ο Τσιγγάνος Τεμέλκος σιδηρουργός, η γυναίκα του Περουζέ που έχει ερωτική σχέση με τον ψυχογιό τους Νέδο, μια μάγισσα με τον γιο της τον «ληστή», η αναπόδραστη μοίρα…ένα βιολί,το καμίνι, ένα λιβάδι με παπαρούνες (καμίνι και παπαρούνες συναντάμε και στο διήγημα του Παπαδιαμάντη «Tο Καμίνι» ) ένα παρδαλό φουστάνι… η φωτιά, ο έρωτας, τα μαγικά βοτάνια, η ζήλεια, η εκδίκηση, ο θάνατος, ο τελετουργικός χορός!

Κάπου εκεί στα γύρω χωριά, έξω από τον καταυλισμό μέσα στα δέντρα, έχει εγκατασταθεί ένας περιοδεύων θίασος. Η νεαρή μελαχρινή θεατρίνα Μελάχρα, «βιασμένη» συναισθηματικά από μεθυσμένους θεατρίνους από άντρες «θαυμαστές», θα ερωτευτεί τον νεαρό Νέδο και θα το σκάσει από τον θίασο για να τον ψάξει. Έτσι θα βρει καταφύγιο στην αυλή του Τσιγγάνου Τεμέλκου και θα αρχίσουν οι αντιζηλίες οι μεγάλες συγκρούσεις και οι βίαιες ανατροπές.

Αυτή είναι με λίγα λόγια η Μελάχρα: Ένα κοινωνικό δράμα στα όρια της άγριας φάρσας, με δυνατή πλοκή και πολλούς συμβολισμούς παρμένους από τα λαϊκά παραμύθια.Για τις ανάγκες αυτής της παράστασης, που την ονομάζει η ίδια η σκηνοθέτις «Μελάχρα ή το λουλούδι της φωτιάς» έχει κάνει μια μικρή διασκευή/ δραματουργική επεξεργασία κπροσθέτοντας ως θέατρο μέσα στο θέατρο: εικόνες από το άγνωστο παραμύθι «Ο Πρίγκιπας της Γκραβάλας» (στοιχεία του οποίου αναφέρονται στην Μελάχρα του Π. Χορν), αποσπάσματα από τον «Σχοινοβάτη» του Ζαν Ζενέ, το ποίημα «Μέθα» του Σαρλ Μπωντλαίρ και το ποίημα «Ρομάντζα της Σελήνης» από την συλλογή «Τσιγγάνικα Τραγούδια»του Φεθ. Γκαρθία Λόρκα.

ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Αγάπησα την Μελάχρα του Π. Χορν με την πρώτη ανάγνωση. Με εντυπωσίασε που όλα γίνονται σε ένα τσιγγανοχώρι κοντά στην φύση όπως στο «Ονειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ,αλλά και το γεγονός ότι η παράσταση που ανέβηκε από τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη το 1909, κρίθηκε αυστηρά από την ελίτ των κριτικών της εποχής (Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο κριτικός του Νουμά, Καζαντζάκης κ. ά) και κατέβηκε άμεσα.

Βρήκα τον τρόπο σκέψης των τσιγγάνων -τα ήθη και τα έθιμα τους,- αλλά και τον περιοδεύοντα θίασο όπου εργάζεται ως θεατρίνα η Μελάχρα ιδανικά «τοπία» για να πούμε την ιστορία και να δημιουργήσουμε θεατρικές φόρμες. Με συγκινεί που οι τσιγγάνοι ήταν σιδεράδες και ξέρανε τα μυστικά της μεγάλης αυτής τέχνης -πώς να κρατούν αναμμένη την φωτιά στο καμίνι, πώς να δίνουν σχήμα στο πυρωμένο σίδερο, πώς να φτιάχνουν σκεύη από μπρούτζο και μπακίρι αλλά και στολίδια και μαλάματα και γιατί γεννήθηκα στα εβραίικα Θεσσαλονίκης μέσα στα παλιατζίδικα και στους τσιγγάνους και επειδή ο πατέρας μου -όταν ήμουν παιδί- άνοιξε μάντρα παλιών σιδήρων στη ίδια γειτονιά.

Έμαθα ερευνώντας, πως πηγή έμπνευσης του Π. Χορν είναι «ο Δωδεκάλογος του Γύφτου» του Κωστή Παλαμά: η αέναη πορεία και αναζήτηση, μακριά απ’ τις πατρίδες και τους νόμους τους, η άρνησή τους, το κυνήγημα ενός καινούριου κόσμου – ωραίου και ελεύθερου- το χτίσιμο μιας νέας πλάσης. Ο Γύφτος στον Δωδεκάλογο είναι ο ίδιος ο ποιητής, που εκφράζει τις διανοητικές αγωνίες του και πιστεύω πως και στην Μελάχρα αναγνωρίζουμε τις λαχτάρες του Παντελή Χορν για ελευθερία έκφρασης και το πάθος του για το νεοελληνικό θέατρο. 

Θα προσέθετα με θάρρος πως ο Π. Χορν, γνώριζε εκτός από το αριστουργηματικό Kαμίνι του Α. Παπαδιαμάντη, οπωσδήποτε όλους τους ποιητές και συγγραφείς που εμπνεύστηκαν από την «ελεύθερη» ζωή των τσιγγάνων -την άγρια και ανυπότακτη- και ακόμη πως μελέτησε τα λαϊκά παραμύθια, την ζωή των μπουλουκιών της εποχής, αλλά και μυήθηκε με κάποιο τρόπο στα σύμβολα της Αλχημείας και στα μαγικά μυστικά της μεταστοιχείωσης, που έντεχνα συγκολλάει στην Μελάχρα του. Ακόμη είναι βέβαιο πως παρακολούθησε και αγάπησε το ευρωπαϊκό θέατρο, τον Σαίξπηρ και πως μελέτησε Ιψεν. Δεν είναι τυχαίο πως αναγνωρίζουμε στην Μελάχρα τα κλασσικά Ιψενικά τρίγωνα και την ίδια την Μελάχρα να εισβάλει στην σκηνή ως άλλη Χίλντε από τον Αρχιμάστορα Σόλνες ! Αλλά εδώ ο Χορν τολμάει επιπλέον κάτι πρωτοποριακό. Απελευθερώνει τη σεξουαλικότητα των ηρώων από το «αποκρουστικό κουτί», μιας αστικής κοινωνίας -που καταπνίγει την ηδονή μέσα στους τέσσερις τοίχους ενός δωματίου -. Η επιθυμία δεν είναι εδώ ένα βρώμικο μικρό μυστικό, ένα ενδόμυχο θέατρο, αλλά ένα καταπληκτικό εργαστήρι- «σιδεράδικο» της φύσης, όπου το δαιμονικό στοιχείο της λαγνείας, ρισκάρει να παίξει και να προκαλέσει την μοίρα, μέχρι θανάτου! Αυτό κατά την γνώμη μου, για την εποχή που γράφτηκε και ανέβηκε το έργο (1909) είναι επαναστατικό. Εύχομαι να μεταδώσω την φλόγα της ψυχής του Π. Χορν και την αγάπη του για το νεοελληνικό και ευρωπαϊκό θέατρο μέσα από την πολύχρωμη παράσταση μας.

Την παράσταση την αφιερώνω στον πατέρα μου Φίλιππο Φιλιππίδη του Παντελή.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία /δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Φιλιππίδου

Μουσική: Ματούλα Ζαμάνη

Σκηνικά /Κοστούμια: Σοφία Φιλιππίδου

Συνεργάτες σκηνογραφίας: Λία Ασβεστά και Κ.Φ.

Συνεργάτης ενδυματολογικού: Μάγδα Καλορίτη

Χορογραφίες: Κωνσταντίνος Γεωργόπουλος

Φωτισμοί: Κώστας Αγγέλου

Βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Καστρησίου

Βοηθός σκηνογράφου/ Μάσκες: Γιώργης Παρταλίδης

Αφίσα /σχεδιασμός προγράμματος: Πέτρος Παράσχης

Τρέιλερ παράστασης: Κώστας Αυγέρης

Φωτογραφίες από την παράσταση: Πάνος Καραδήμας

Διεύθυνση παραγωγής: Μαίρη Φραγκιαδάκη

Παραγωγή Τ3χνη

Παίζουν με σειρά εμφάνισης:

Τατιάνα Μελίδου

Γιώργης Παρταλίδης

Ντίνος Φλώρος

Έλενα Μεγγρέλη

Θωμάς Καζάσης

Ρήνος Τζάνης

Δήμητρα Δερζέκου

Σπύρος Δούρος

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Προγραμματισμένη Πρεμιέρα: Κυριακή, 5 Μαΐου στις 21:00 για 12 παραστάσεις.

Παραστάσεις: από 5 έως 28 Μαΐου 2019

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Κυριακή, Δευτέρα & Τρίτη στις 21:00

Εισιτήριο: 15€ (Κανονικό), 12€ (Φοιτητικό),  10€ (Ανέργων, ΑΜΕΑ, Άνω των 65, Ομαδικές Κρατήσεις άνω των 10 ατόμων)

Διάρκεια: 90 λεπτά

Χώρος: Θέατρο Σταθμός

Διεύθυνση:Βίκτωρος Ουγκώ 55, Αθήνα (Μετρό Μεταξουργείο)

Τηλ.:210 52 30 267